Bel fıtığında erken teşhis çok önemlidir. Çünkü, erken teşhis en çabuk sürede uygun tedaviye karar verilmesini sağlar. Uygun bir zamanlama ile yapılan cerrahiden hastanın faydalanma oranı daha yüksek olur. Hastalık belirli bir dönemi geçtikten sonra yapılan tedaviler ağrıyı geçirse de uyuşukluk, kuvvetsizlik gibi hastalığın belirtileri tam olarak düzelmesi zaman alabilir. Bu nedenle, erken teşhis ve eğer gerekiyorsa erken cerrahi tedavi hayati önem taşır.
Bel fıtığı, insan omurgasını oluşturan kemikler arasında vücudun yükünü dengeli olarak sağlayan disk dediğimiz dokunun fıtıklaşarak, komşuluğunda bulunan sinirlere doğru yer değiştirmesi ve bunları baskı altında bırakmasıdır.
İnsan vücudunun ağırlığını taşıyan omurgadır. Bu nedenle özellikle belin alt bölgesine binen yük, zorlayıcı hareketler, eğilip bükülme sonucu disk yapısının bozulması başlıca sebepleri oluşturur. Daha nadiren olmak üzere de çeşitli kazalar bel fıtığına sebebiyet verebilir.
Yaş, şişmanlık, ailesel yatkınlık, genetik özellikler, omurga yapısı bel fıtığı oluşumunda ve belirtilerinin görülmesinde önemlidir.
Bel fıtığının belirtileri nelerdir?
- Bel ağrısı
- Genellikle tek taraflı, bazen iki taraflı kalçanın içinden başlayıp bacağa yayılan şiddetli ağrı
- Bacaklarda, ayakta uyuşma, güçsüzlük nadiren de olsa yanma ve iğnelenme
- Yürümede güçlük
- Çok ilerlemiş ve tedavi olmamış hastalarda idrar yapamama ya da idrar kaçırmadır.
Bel fıtığı teşhisi nasıl konur?
- Muayene
- İleri görüntüleme yöntemleri ile inceleme (bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans)Görüntüleme yöntemlerinin değeri, ilgili uzmanın değerlendirmeleri ve yorumu ile artar. Bel fıtığının belirtileri genellikle ilk 8 ila 12 hafta içinde gerilediğinden, ileri tetkik yöntemleri sadece ameliyat düşünülen hastalarda yapılmalıdır.
Bel fıtığının tedavi seçenekleri nelerdir?
- İlaç tedavisi
- Yatak istirahati
- Fizik tedavi ve rehabilitasyon
- Ameliyat
Bel fıtığı ameliyatı nasıldır?
Bel fıtığı ameliyatları artık günümüzde son derece güvenli olarak yapılabilmektedir. Günümüzde en güvenilir, sonuçları en iyi olan ve en çok kabul gören ameliyat tekniği halk arasında kapalı ameliyat olarak da bilinen ‘mikrocerrahi’ tekniktir. Bu ameliyat 1.5cm lik bir cilt kesisi ile yaklaşık 30dk süren, mikroskop altında yapılan ameliyattır. Tecrübeli ellerde yüzde yüz sonuç verir. Hastanın bacağa vuran şiddetli ağrısı ameliyat sonrası hemen ve tam olarak kaybolur. Bel fıtığı ameliyatının esası; omurga kemikleri arasında fıtıklaşıp omurilik ve sinir dokusu üzerine doğru yer değiştirerek sinir dokusunu baskı altında tutan kıkırdak parçasının çıkartılması, temizlenmesi ve sinir dokusunun rahatlatılmasıdır. Bu tür hastalara iğne ile bir takım maddelerin bele sıkılması (ozon gazı vs gibi) yarardan çok zarar getirecektir. Çünkü siniri sıkıştıran bu kıkırdak parçanın eritilmesi için verilen bu maddeler planlandığı gibi fıtıklaşan parçayı hem eritmeyecek, hem de kıkırdağın sıkıştırdığı hassas sinire hasar verecektir. Dolayısıyla mikroskop altında tecrübeli bir elin bu fıtıklaşmış kıkırdak dokusunu temizlemesi en doğru yaklaşım olacaktır.
Bel fıtığı cerrahisindeki başarı yüzdesi nedir?
Uygun endikasyon, yani doğru hasta seçimi halinde bel fıtığı ameliyatlarından fayda görme oranı yüzde 100dür. Çok nadiren (300-400 hastada bir) nüks ya da enfeksiyon gibi problemler yaşanabilir.
Ameliyat olan hasta ne kadar süre sonra iyileşebilir?
Özellikle son 15-20 yılda bilgisayarlı tomografi ve magnetik rezonans görüntüleme gibi tanı yöntemlerinin kullanılmaya başlaması bel fıtığını tespit etme ve başka hastalıklardan ayırt etmede büyük kolaylıklar sağlamıştır. Buna paralel olarak ameliyat tekniklerinde de gelişmeler olması sonucu bel fıtığı ameliyatları korkulan bir ameliyat olmaktan çıkmıştır. Artık hastanede kalma süresi giderek kısalmakta, hasta en kısa sürüde günlük yaşamına tekrar dönebilmektedir. Mikrocerrahi teknikle ameliyat olan bir hastanın işine dönme süresi en geç bir haftadır.
Bel fıtığı hastalarına tavsiyeler:
- Bel fıtığı ağrılarının nedeninin tam olarak teşhis edilebileceği bir merkeze ve bu konuda uzmanlaşmış bir hekime başvurulmalıdır.
- Bel ağrısının nedeni bel fıtığıysa, bunun ameliyat gerektirip gerektirmediği ortaya konmalıdır. Her fıtık ameliyat demek değildir.
- Ameliyat gerektirmeyen durumlarda istirahat, ilaç tedavisi ve daha sonra bazı durumlarda fizik tedavi yeterli olmaktadır.
- Ameliyatın gerekli olduğu durumlarda; en geçerli ve güvenilir yöntem mikroskop altında yapılan kapalı mikrocerrahi tekniktir. Endoskopla yapılan ya da diski yakmaya yönelik teknikler çok yüksek nüks (tekrarlama) riskleri nedeniyle günümüzde artık terkedilmiştir.