Trigeminal nevralji özellikle yüzün bir yarısında ani şimşek çakar tarzda gelen şiddetli ağrı ile karakterize bir beyin damar hastalığıdır. Bazen aynı yüz yarısında uyuşukluk da şikayetlere eşlik edebilir. Şiddetli ağrı genellikle bir diş fırçalama, saç tarama, ya da yüze vurma gibi bir uyaran sonrasında başlar. Hasta ağrıdan adeta konuşamaz, ağzını hareket ettiremez hale gelir. Çoğunlukla bu ağrı diş ağrıları ile karışıp yanlış olarak dişlerinin büyük bir çoğunluğunun çektirilmesi ile sonuçlanır. Ancak yine de ağrılar geçmez. Ağrı sınıflamasında, trigeminal nevralji ağrısı en üst sırada yer alır.
Hastalığın nedeni yüzümüzün her bir yarısının uyarısını sağlayan ve beyin sapı dediğimiz bölgeden her iki taraflı olarak çıkan 5. Sinir; nervus trigeminusun beyin sapından çıktıktan sonraki kısmında bir mikro atar damarın (superior serebeller arter) sinirin üzerine binmesi ve baskı oluşturması sonucunda ortaya çıkar. Nadiren trigeminal nevralji bir mikro toplar damar, bir damar yumağı ya da bir tümör baskısı sonucunda da ortaya çıkabilir. Teşhis genellikle klinik bulgularla konulur, çünkü bu mikro atar damar baskısı genellikle çekilen MR larda pek seçilemez. Ancak trigeminal nevralji bir damar yumağı, damar baloncuğu ya da bir tümöre bağlı ise beyin MR ında görülüp tespit edilir.
Tedavide ilk planda karbamazepin denilen ya da buna benzer bir takım ilaçlar kullanılır. İlaçla kontrol edilemeyen ağrısı olan hastalarda trigeminal sinirin lokal anestezik ya da nörolitik ilaçlarla sinir içerisine yüzden iğne ile girilerek yapılan blokaj işlemi uygulanır. Bu da yetmediğinde, trigeminal sinirin yüze dağılıp 3 ana dalını vermeden önce oluşturduğu Gasser ganglionu dediğimiz ana yapıya radyofrekans termokoagülasyon (halk arasında lazer olarak bilinir) dediğimiz yakma işlemi uygulanır. Ancak çoğu hasta bu tedavi çabalarına genellikle olumlu yanıt vermez ve düzelmezler. Bu durumda da ameliyat yapılır ve ameliyat gerçekten çok dramatik bir şekilde ağrının kaybolmasını ve hastanın düzelmesini sağlar. Ameliyat ile tedavi bu konuda tecrübeli beyin cerrahları tarafından yapılır (bizim böyle tedavi ettiğimiz 100 ün üzerinde hasta mevcuttur). Hangi tarafta ağrı varsa o taraf kulak arkasından girilir, 5. Sinir kafa tabanında beyin sapından çıktığı yer bulunur, sinirin üzerine binen atar damar sinirden mikroskop altında sıyrılıp serbestleştirildikten sonra damar ile sinir arasına teflon dediğimiz bir bariyer konulur ve ameliyat sonlandırılır. Bu ameliyattan sonra hastanın o şiddetli çakan ağrıları tamamen ortadan kaybolur.
